Kanunla, sosyal güvenlik primlerinden idari para ve gecikme cezalarına kadar çok geniş alanda yapılandırma imkanı tanındı.
Bu yapılandırmadan kimler, nasıl yararlanacak; Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan madde madde anlattı…
BORÇLAR SİLİNMEYECEK
31 Ağustos 2020 tarihine kadar sigorta primleri, genel sağlık sigortası primleri, işsizlik sigortası primleri, iş kazası ve meslek hastalığı sonucunda doğan rücu alacakları, yersiz ödenen gelir ve aylıklardan doğan alacaklar, Bağ-Kur sigortalılarının önceden dondurulan hizmet sürelerinin yeniden hak edilmesi de dahil Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) olan tüm borçlar, gecikme zamları ve cezalar yapılandırılabilecek. Belirteyim, geçmiş borçlar silinmiyor, yeniden yapılandırılıyor.
Borçlarını yapılandıracak olanlar bu yılın sonuna kadar yapılandırma için başvuracaklar ve ister borçlarını peşin ödeyecekler isterlerse taksitlendirebilecekler.
Taksitli ödemeyi tercih edenlere taksit seçeneğine göre aylık belirlenen katsayı oranları uygulanacak; peşin ödeyenlere ise herhangi bir katsayı uygulaması yapılmayacak.
Yapılandırmadan yararlananalar 2021’in şubat sonuna kadar ilk taksitlerini ödeyecekler.
Borcunu taksitlendirmek isteyenler 6, 9, 12 ve 18 ay taksit imkanından yararlanacak.
Taksitler ise 2 ayda bir ödenecek ve en fazla 18 ay taksitlendirilebilecek. Borçlar iki ayda bir ödeneceğinden 18 aylık taksitlendirmeyi tercih edenler borçlarını 36 ayda ödemiş olacak.
Borcunu, ilk taksitin ödenmesi süresi olan 28 Şubat’ta peşin ödemeyi tercih edenlere ise ciddi avantaj getiriliyor. Şöyle ki; asıl borcun dışındaki gecikme faizi, gecikme zammı, gecikme cezaları için Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretim Fiyat Endeksi) üzerinden hesaplanacak tutarın yüzde 90’ını silinecek. Örneğin, 2016 sonrası borçlar için Yİ-ÜFE oranı aylık yüzde 0.35 olarak uygulanacak. İdari para cezalarında yine Yİ-ÜFE üzerinden yüzde 25 indirim yapılacak.
Toplam borcun ilk iki taksit içinde, yani 2021’in nisan sonuna kadar ödenmesi halinde yine Yİ-ÜFE üzerinden hesaplanacak tutardan yüzde 50 indirim yapılacak. İdari para cezalarından ise yüzde 12.5 indirim uygulanacak.
Borcunu taksitlendirerek ödemek isteyenlere ise taksit seçeneğine göre katsayı uygulanacak. Katsayılar taksit seçeneğine göre kanunda belirtilmiş durumda. Borcunu 6 eşit taksitte ödemeyi tercih edenlere 1.045, dokuz eşit taksitte ödemeyi tercih edenlere 1.083, 12 eşit taksitte ödemeyi tercih edenlere 1.105,18 taksitte ödemeyi tercih edenler 1.15 katsayılar uygulanacak. Şöyle bir örnekle anlatayım. Yapılandırma için başvurdunuz ve anapara Yİ-ÜFE hesaplaması ile birlikte borcunuz 3 bin lira. Bu borcunuzu da 12 taksitte ödemeyi tercih ettiniz. 3 bin lirayı, 1.105 katsayı (12 aya uygulanan katsayı oranı) ile çarpacaksınız; ödeyeceğiniz borç toplamınız 3 bin 315 lira olacak. Bunu da 12 taksitle ödeyeceğiniz için ödeyeceğiz tutar iki ayda bir 276.25 lira olacak.
Eğer borcunuzu peşin öderseniz işte bu katsayı uygulanmayacak sadece Yİ-ÜFE üzerinden hesap yapılacak ve bu hesaptan da yukarıda belirttiğim oranlarda indirim uygulanacak ki, neredeyse yüzde 90’a yakın indirim uygulanıyor.
Yapılandırma yapılıp da yapılandırma süresi içinde iki taksitin süresinde ödenmemesi veya hiç ödenmemesi halinde yapılandırma ortadan kalkacak.
GSS BORCU, BAĞ-KURLUYA AYRICALIK
Yeni yasa ile Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borcu olanlara da borçlarını yapılandırma hakkı da tanınıyor. Birinci hak, bugüne kadar gelir testine başvurmamış olanlar 2021’in Mart ayına kadar gelir testi yaptırmaları halinde ya GSS primlerini devlet karşılayacağından borçları silinecek ve devlet karşılamaya devam edecek ya da gelir testine başvurduklarından itibaren prim ödemeye başlayacaklar. İkincisi, GSS borcu olanlar, 2021’in Nisan sonuna kadar borçlarını ödemeleri halinde faiz ve cezaların tamamı silinecek.
Yasada özellikle Bağ-Kurluları ilgilendiren önemli düzenlemeler de var. Prim borçları nedeniyle daha önce sigortalılık süreleri durdurulan Bağ-Kurlular, önümüzdeki 2 ay içinde borçlarını yapılandırabilecek ve sigortalılıkları durdurulmamış sayılacak. Hesaplanan borçlarının tamamını ödemeleri halinde durdurulan süreler sigortalılık süresinden sayılacak ve emeklilikte hesaba katılacak. Eğer borç, ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmezse yeniden yapılandırma geçersiz sayılacak ve ödenmiş olan tutarlar faizsiz olarak Bağ-Kurluya iade edilecek.
Yapılandırmadan yararlanabilmek için açılmış davalar varsa bu davalardan vazgeçilmesi de gerekiyor.
Başvurular sene sonuna kadar SGK’ya, il müdürlüklerine yapılacağı gibi internet üzerinden de yapılabilecek.